اهمیت سیستم سازی در گام دوم انقلاب اسلامی
ما دوره های پر زحمت و شگفت آوری را در تحولات تاریخی پشت سر گذاشتیم و بر موانع...
به نام خدا
1-ما دوره های پر زحمت و شگفت آوری را در تحولات تاریخی پشت سر گذاشتیم و بر موانع فراوان و توطئه دشمنان تا حدی غلبه کردیم. توفیقات حاصل شده با امداد الهی و زحمات شبانه روزی وفاداران انقلاب، خون شهیدان، صبر قابل تحسین خانواده شهدا و جانبازان و عموم مردم حاصل شده است.
2-ما در برخی از فناوری های فضایی، نانو، بایو، هسته ای و پزشکی به محدود کشورهای عضو باشگاه ها در دنیا پیوسته ایم ولی در سیستم سازی از دانش کافی برخوردار نیستیم.
در حالی که کشورهای پیشرفته دنیا برای تمام سیاست های ابلاغی و اجرایی و بخش های مختلف فرهنگی و سیاسی و اقتصادی به مثابه یک نظام کاملا هدفمند و هماهنگ شبانه روز کار می کنند. آن ها نه تنها در کشور خود بلکه در بیش از 100 کشور دیگر برای هماهنگی مجموعه ها و افراد متناسب با اهداف خود تلاش می کنند و از روی کار آمدن مجموعه ها یا افزاد ناهماهنگ جلوگیری می کنند.
به عنوان مثال آن ها در هالیود با سیاست ها و اهداف مشخص هنر پیشه تربیت می کنند. در عالم فوتبال، روان شناسی و بسیاری از شاخه ها افراد هماهنگ با خود را تربیت و برای آینده مشخصی مد نظر دارند.
3-اما ما در توجه به نقشه راه مبتنی بر کتاب خدا و منویات امام جامعه در عصر حضور و غیبت بسیار کاهل هستیم.
4-بخشی از علوم و دانش درعلوم انسانی ناظر به حل یک مساله فردی است و بخشی از این علوم به حل یک مساله گروهی و اجتماعی توجه دارد.
هر مساله ای مثل تورم، بیکاری، اشتغال، سن ازدواج، تعداد شکایت های قضایی، نرخ باروری، میزان طلاق، میزان اشتیاق شغلی، تربیت مومنانه فرزندان، فساد اقتصادی، فاصله طبقاتی و مسایل مشابه را در نظر بیاورید.
اصلاح یک مشکل با راهکارهای فردی (روان شناسی، اقتصاد خرد، تعلیم و تربیت، تکنیک های آموزشی)
و راهکارهای کلان و نظام مند با (تفکر سیستمی، جامعه شناسی، مدیریت، صنایع، اقتصاد کلان، آینده پژوهی، مدیریت استراتژیک، راهبردهای فرهنگ سازی و ...) امکان پذیر است.
دانش های اشاره شده در سطح خرد یا کلان؛ هر کدام از زاویه ای به مساله نگاه می کنند. همه مهم هستند و نمی توان نقش هیچ کدام را کم اهمیت بدانیم.
البته دقت بفرمایید اگر یک مساله مثل تعداد طلاق از حد طبیعی بالاتر باشد، راهکارهای سیستمی و کلان نگر از مقایسه وضع موجود و مطلوب و برآورد امکانات و بخش های مهم رئوس برنامه کاربرد بیشتری دارند هر چند قطعا راهکارهای روان شناسی هم مهم هستند و حتی بخشی از راهکارهای سیستمی هستند و جداگانه هم برای اصلاح مشکل یک فرد کاربرد دارند و مهم هستند.
در مقابل اگر پدیده یا مساله از مد (شاخص فراگیری مساله در جامعه) کمتر باشد، راهکارهای خرد (فردی) اهمیت بیشتری نسبت به راهکارهای سیستمی و کلی نگر و نظام مند دارند.
5-موفقیت انقلاب اسلامی و تحقق فرامین و به ویژه گام دوم، ارتباط زیادی با سیستم سازی، تفکر سیستمی و ویژگی های مهمی مثل:
هدفمندی، هدف نهایی و اهداف میانی و سازگاری کوتاه و مدت و بلند مدت
مبانی نظری اقدامات(اصول لازم الرعایه)
هماهنگی و پرهیز از تعارض و موازی کاری بی مورد
وضع موجود و مطلوب
راهکارهای پر کردن شکاف در اتاق های فکر
رئوس برنامه (ابزارهای مختلف قابل احصا)
رویکرد 20-80[i]
رویکرد 10- 90
اصل پیتر
قانون پارکینسون در سازمان ها
هزینه نهایی مصرف هر داده و امکانات و شناخت منحنی های تولیدی
هزینه فرصت مصرف هر واحد وقت و هزینه
و موارد مشابه برای حل مسایل مردم دارد.
6-آموزه فراگرفته ما از سیستم در حد بروکراسی و شیوه پیگیری نامه هاست در حالی که سیستم سازی یک علم است و در بسیاری از موارد تفکر سیستمی علیه بروکراسی قیام می کند. نگاه سیستمی برای حل مسایل مردم باید توسط کارشناسان این کشور انجام شود و بین اجزای مدل های ارایه شده هماهنگی وجود داشته باشد.
7-بسیار دقت کنید که توصیه اخلاقی به مردم و سفارش فردی به مخاطبان منابر و رسانه ها، اصلی ترین راهکار دلسوزان در زمان طاغوت بود که جز منبر و توصیه ابزاری در دست نداشتیم ولی امروز با حاکمیت مردم سالاری دینی این آموزش ها و توصیه به تقوا هر چند مهم است ولی تنها بخشی از راهکارهای یک نگاه نظام مند است.
8-این موارد محتاج زحمات شبانه روزی است.
یکی از اصحاب امام صادق(ع) به نام مفضل به ایشان گفت: «ای کاش قدرت در دست شما بود!» حضرت فرمودند: ای مفضّل، اگر قدرت در دست من بود، تو شب تا صبح باید می‌نشستی کنار من به برنامه‌ریزی اقدام می‌کردی و صبح تا شب هم باید برای خدمت کردن به مردم تلاش می‌کردی، و ما باید مثل امیرالمؤمنین(ع) به خودمان سخت می‌گرفتیم. الان قدرت در دست من نیست، و می‌توانی استراحتی کنی و آسوده باشی
کُنْتُ عِنْدَ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (ع) بِالطَّوَافِ فَنَظَرَ إِلَیَّ وَ قَالَ لِی: یَا مُفَضَّلُ مَا لِی أَرَاکَ مَهْمُوماً مُتَغَیِّرَ اللَّوْنِ، قَالَ فَقُلْتُ لَهُ: جُعِلْتُ فِدَاکَ نَظَرِی إِلَى بَنِی الْعَبَّاسِ وَ مَا فِی أَیْدِیهِمْ مِنْ هَذَا الْمُلْکِ وَ السُّلْطَانِ وَ الْجَبَرُوتِ فَلَوْ کَانَ ذَلِکَ لَکُمْ لَکُنَّا فِیهِ مَعَکُمْ، فَقَالَ(ع): یَا مُفَضَّلُ أَمَا لَوْ کَانَ ذَلِکَ لَمْ یَکُنْ إِلَّا سِیَاسَةُ اللَّیْلِ وَ سَبَاحَةُ النَّهَارِ وَ أَکْلُ الْجَشِبِ وَ لُبْسُ الْخَشِنِ شِبْهَ أَمِیرِ لْمُؤْمِنِینَ (ع) وَ إِلَّا فَالنَّارُ فَزُوِیَ ذَلِکَ عَنَّا فَصِرْنَا نَأْکُلُ وَ نَشْرَبُ وَ هَلْ رَأَیْتَ ظُلَامَةً جَعَلَهَا اللَّهُ نِعْمَةً مِثْلَ هَذا؛ (غیبت نعمانی/ص287)
اگر قدرت در دست یاران اهل‌بیت(ع) باشد و کارگزار باشند؛ در آسایش و راحتی نخواهند بود بلکه باید شبانه‌روز برای خدمت به مردم تلاش کنند.
[i] - بر اساس قانون 20-80 پارتویی در ریشه یابی و اقداماتی که با 20% از حجم کل اقدامات، 80% خروجی مفید داشته باشیم.
